Językowe rozterki

1. Profesorzy czy profesorowie ?
Jeden profesor, a dwaj - profesorzy czy profesorowie ? Otóż obie formy są poprawne, z tym że profesorowie to forma bardziej uroczysta, dostojna.
Istnieje wiele rzeczowników rodzaju męskiego, które mają takie równoległe formy: geolodzy-geologowie, ambasadorzy-ambasadorowie, Norwedzy- Norwegowie, inżynierzy-inzynierowie.
Proszę jednak zauważyć, że są wyrazy, które w mianowniku liczby mnogiej mają tylko jedną poprawną formę na przykład.: prezydenci, premierzy oraz ministrowie, Arabowie, ojcowie, wodzowie. 

2. Swetr czy sweter ?
Poprawną postacią jest sweter, a nie swetr. U nas jednak bardzo rozpowszechniona jest błędna postać tego wyrazu. Może jest to ucieczka przed analogią do gwarowej formy wiater. Ludzie rozumują, że skoro poprawny jest wiatr, to i swetr będzie zgodny z normą. Ważniejszą przyczyną jest chyba tendencja do wyrównania postaci tematu odmienianego przez przypadki wyrazu. Popatrzmy: swetr-a, swetr-owi, swetr-em, w swetrz-e. W większości przypadków tematem naszego wyrazu jest swetr- (bez e!). Przenosimy go więc do pierwszego przypadka, czyli do mianownika.
Przypominam zatem, że zgodny z normą jest sweter. Odmieniamy go z tzw. “e ruchomym”: sweter- swetra- swetrowi ( a nie: swetera, sweterowi ).
I jeszcze jedno: zakładajcie sweter, także buty, koszulę, płaszcz. Błędne są konstrukcje ubierz sweter, ubieram koszulę, ubieram płaszcz (poprawne: ubierz się w sweter, ubieram się w koszulę, ubieram się w płaszcz).




                                                                                         rys. Jerzy Flisak

3. Na dyskotece- w dyskotece
Pytają mnie uczniowie: czy chodzi się na dyskotekę, czy do dyskoteki ?, było się na dyskotece, czy w dyskotece ? Kiedyś dyskoteka była tylko “ rodzajem,typem imprezy rozrywkowej”, chodziło się na dyskotekę - tak jak na mecz, na imieniny, na koncert, było się na dyskotece, na meczu, na urodzinach. Dyskoteki bowiem urządzało się, organizowało- tak jak imieniny, koncert, mecz.
Teraz dyskoteki stały się także “instytucjami, przybytkami kulturalno-rozrywkowymi”. Zaczęto je więc również zakładać. I tak jak chodzimy do kina, do teatru, czyli “do budynków w których prezentowane są widowiska”- tak zaczęliśmy chodzić do dyskoteki, wtedy gdy stała się ona oznaczeniem miejsca rozrywki.
Gdy zatem będziemy mieli na myśli typ rozrywki powiemy wtedy: chodzę na dyskoteki, na dyskotece było dużo ludzi, ale gdy będziemy mówić o miejscu, wówczas: byliśmy w dyskotece, w dyskotece było dużo ludzi.
                                                                            
                                                                           Jarosław Hebel  "Przegląd Chyloński"